EĞİTİM SÜRECİ

Eğitim birimi 45 dakikadır. Belge almış bir psikodramatist olabilmek için gereken en az süre, toplam 948 birimdir (Bu 880 birim olan FEPTO Minimal Eğitim Standardına uygundur). Eğitim çalışmalarının planlanmasında kullanılan en yaygın uygulama, ayda bir hafta sonu, iki gün devam eden, 16 birimlik grup çalışmasıdır. Diğer bazı uygulama örnekleri, her hafta devam eden dört birimlik; on beş günde bir devam eden sekiz ya da 12 birimlik;  ayda bir devam eden 24 birimlik ya da bir seferde, iki-üç gün yatılı kalmak şartıyla devam eden toplam 60 birimlik maraton grup çalışmalarıdır. Eğitim programının içeriği, uygulamalı ve kuramsal olmak üzere iki boyutta iç içe olarak sürdürülür.

Tablo 1. Eğitimin Yapısı ve Temel Aşamalarını Gösteren Özet Tablo 

Temel eğitim aşamasına geçen her üyeye eğiticiler tarafından bir karne verilir. Üyeler enstitü’den aldıkları tüm eğitim birim ve içeriklerini ve ayrıca psikodramayla ilgili diğer eğitimlerini (Kongre ve Psikodrama Günleri vb.) bu karneye kaydederler.

HAZIRLIK AŞAMASI

Hazırlık aşamasının amacı, üyelere, psikodramatik sosyometrik grup psikoterapisi yöntemini, genel çizgileriyle tanıtmaktır. Bu aşama sırasında grup üyeleri psikodrama ile tanışır, bu yöntemi benimseyip benimsemeyecekleri konusunda bir karar verirler. 

Eğitim başvuruları, ilgili ilin eğiticiler kurulunun bir ön değerlendirmesinden geçirildikten sonra üyeler, katılacakları grubun yöneticisi ve yönetici yardımcısı tarafından kısa bireysel görüşmelere alınır. Daha fazla deneyime sahip olması nedeniyle grup yöneticisinin kararları, yönetici yardımcısına göre daha ağırlıklıdır. Bu görüşme sonrasında kişilerin; meslek konusundaki ölçütlere uygunlukları, bu yönteme yatkınlıkları, grup çalışmasına uygunlukları değerlendirilir, gruba kabul ve devamla ilgili bir anlaşma yapılır.

Hazırlık eğitimi süresince, üyeler grup içinde kuramsal ve uygulamalı olarak psikodramatik tekniklerle tanışırlar. Toplam 48 birimlik bir grup uygulaması yapılır. Bu uygulamaların en az 40 birimi grup içinde kendini ve yöntemi tanımayı, sekiz birimi ise yine grup içinde sürdürülen kuramsal eğitimi içerir. Bir eğitim grubu, bir yönetici ile bir ya da iki yardımcı yönetici tarafından yürütülür.  Bu aşama, en az üç hafta en çok üç ay sürer.

Hazırlık aşamasının bitiminde üye, temel eğitim aşamasına devam edip etmeyeceğini belirleyecek olan değerlendirme sürecinden geçer. Bu değerlendirmede üyenin eğitim süresince grupta sergilediği ve geliştirdiği bazı becerileri (gruba aktif katılım, spontanlık, rol esnekliği, sıcaklık, kendini ve başkasını gözleme, zorlanma toleransı vb.) ölçülür. Ölçümler; üyenin kendisi, diğer grup üyeleri, yönetici ve yönetici yardımcısı tarafından yapılır. 

Değerlendirmede puanlamanın ağırlığı yüzde 50 yöneticilerde, yüzde 50 de grup üyeleri ve kendisindedir. Değerlendirme sonuçları isteyen üyelere gösterilir. Üyenin temel aşamaya geçebilmesi için, 5 üzerinden yapılan bu değerlendirmede en az ortalama 2,5 puan alması gerekir. Bu puanı alamamış bir üye, hazırlık eğitimine yeniden alınabilir ya da yöntemin üyeye uygun olmadığına ve eğitiminin sonlandırılmasına karar verilebilir.

Zorunlu bir mazeret olmaksızın devamsızlık kabul edilmez. Mazeret bildirilerek yapılan devamsızlıklar on altı birimi aşamaz. Bu takdirde üyenin bu aşamayı tekrarlaması gerekir. 

TEMEL AŞAMA (ASİSTANLIK AŞAMASI)

Bu aşamada temel amaç, grup üyelerinin bireysel gelişmelerini tamamlamalarıdır. Bu aşama; üyelerin kendi sosyal atomlarıyla ilişkilerini, rol çatışmalarını, rol karışmalarını, rol yetersizliklerini, çekirdek çatışmalarını, aktarım ilişkilerini ayrımsamaya ve çözümlemeye çalıştıkları; birbirleri ve/veya kendileri ile grup yöneticileri arasındaki aktarımların çözümlendiği ve grup kohezyonunun gerçekleştiği bir terapi/eğitim sürecidir.

Bu eğitim aşamasını bitiren bir üye “Psikodrama Asistanlık Belgesi” alır. Bu belgeyi alan üyeler, psikodrama gruplarında yönetici yardımcısı olarak çalışabilirler, ancak kendi başlarına bir grup yönetemezler.

Asistanlık belgesini alabilmek için üyelerin;

• Toplam eğitim süresi olan hazırlık aşaması dahil 400 birimi tamamlamaları,
• Bu süreçte en az üç kez protagonist olmaları,
• En az bir kez kendi eğitim gruplarını yönetmeleri,
• Üç adet geçerliliği kabul edilmiş protokol yazmaları ve
• Eğitim sürecinin bitiminde yapılan değerlendirmeden (bu değerlendirme, grup yöneticisi, yönetici yardımcısı, grup ve kendisi tarafından yapılır)  başarıyla geçmiş olmaları gerekir.

Temel eğitim aşaması en az iki, en çok dört yılda bitirilir. Bu aşamanın bitirilmesi için gereken 400 birimlik toplam eğitim sürecinin açılımı aşağıda anlatıldığı gibidir:

Bu 400 birimin en az 340 birimi grup içinde kendini tanıma, 60 birimi ise kuramsal eğitim ile ilgilidir. Kendini tanımayı içeren 340 birimin en az 292 birimi kendi yöneticisi ve kendi grubuyla, 48 birimi ise en az iki ya da üç farklı yönetici ile geçmelidir. Farklı yöneticilerle çalışmak için kişinin, yöneticiler tarafından imzalanmış bir belge göstermesi koşulu ile bu alanda,  ulusal ve uluslararası yetkinliği olan sertifikalı kişilerle yapmış olduğu her tür çalışma kabul edilir. Bergama’da yapılan Uluslararası Katılımlı Grup Psikoterapileri Kongresinde ve Psikodrama Günlerindeki çalışmaları da temel ve ileri aşamada en fazla üçer yıl için olmak üzere kabul edilir.

Toplam 60 birim olan kuramsal eğitimin 30 birimi, kendi yöneticisi ve grubuyla, 30 birimi ise Enstitü Eğiticileri tarafından düzenlenen Ortak Eğitim Konferanslarında tamamlanır.

Temel aşamanın sonunda üyenin en az üç adet grup protokolü yazarak yöneticisine teslim etmesi gereklidir. Bir grup protokolü,

1. İki farklı oturumun yazılmasını,

2. Bir ya da birkaç günlük grup çalışmasındaki tüm oturumların süreç analizinin yazılmasını içerebilir.

Teslim edilen protokoller, grubun yöneticisi ve yardımcısı tarafından değerlendirilir ve onaylanır.

Temel aşamadaki eğitim süresinin bitiminde her üye; grup yöneticisi, yardımcısı, grup üyeleri ve kendisi tarafından yapılan yazılı sosyometrik değerlendirmeden geçer. Bu aşamada, kişilerin gelişimi ve bazı yetileri, kişilik özellikleri değerlendirilir. Yönetici ve yardımcısının değerlendirmeleri %50 ağırlıklıdır. Yapılan değerlendirmede 5 puan üzerinden, ortalama 2,5 ve üzeri puan alanlar ve üç adet geçerliliği kabul edilmiş grup protokolünü teslim etmiş olanlar, AÖPE onaylı “Psikodrama Asistanlık Belgesi”ni almaya hak kazanırlar.

Temel eğitim aşaması boyunca toplam 60 birim  (toplamın yaklaşık altıda biri)  ya da üst üste üç grup (yani üst üste 48 birim) devamsızlık yapan üyeler gruba devam hakkını kaybeder.

Grup yöneticisi ve yardımcısının, olgunlaşma sürecini yeterli görmediği üyelerin temel eğitim aşama süresini uzatma hakkı vardır. Bu süre en çok 100 birim olabilir. Yönetici ve yardımcısı, gerekli gördükleri takdirde bu üyeleri, kendi dışında bireysel psikoterapiye de yönlendirebilirler. Bir üyenin gruptan ayrılmaya karar vermesi durumunda, eğer mümkünse en az dokuz birimlik bir grup çalışmasına devam etmesi gereklidir. Bu çalışmada, ayrılma kararı grup içinde açıklanır ve tartışılır. Açıklama yapmadan ayrılan üyenin karnesine bu bilgi mutlaka yazılmalıdır.

İLERİ AŞAMA (YÖNETİCİLİK / TERAPİSTLİK AŞAMASI)

Bu aşamanın temel amacı, üyenin bağımsız olarak grup yönetmeyi ve yönetici konumunda psikodramanın özel tekniklerini uygulamayı ve kullanmayı öğrenmesidir. Bu aşamayı bitiren bir üye psikodrama yöneticisi ya da terapisti olmaya hak kazanır. Üyeler için bu aşama, psikodrama yöneticisi/terapisti olmaları için gelinen son eğitim aşamasıdır. Bu aşamada üyelerin;

• 500 birimlik eğitim sürecini tamamlamaları,
• Bu süreçte en az iki kez protagonist olmaları,
• En az dört oturum kendi eğitim gruplarını yönetmeleri,
• Kendi grupları dışında bir grubu en az 160 birim yönetmiş olmaları,
• Kendi grupları dışında yönettikleri grup yönetimi için toplam 80 birimlik bir süpervizyon almaları,
• Kendi grupları dışında yönettikleri grup uygulamalarını içeren yazılı bir psikodrama tezi hazırlayıp sunmaları ve
• Tezlerinin sunumunu yaptıkları uygulama sınavından başarıyla geçmeleri gerekir.

            İleri aşama en az iki, en çok dört yılda bitirilir.

            Bu aşamanın bitirilmesi için gereken 500 birimlik toplam eğitim sürecinin açılımı aşağıda anlatıldığı gibidir:

Toplam 500 birimlik eğitim sürecinin en az 200 birimi grup yaşantısıyla geçer. Bu 200 birimin 152 birimi, kendi grubunu yönetme/kendi grup üyeleri tarafından yönetilme ve bu yönetimlerin süpervizyonunu alma deneyimi ile geçer. Her grup üyesinin, bu 152 birimde gerek yönetici gerekse yardımcı yönetici rolünde, kendi eğitim grubunu en az dört kez yönetmesi gerekir. Böylece, yönetim geribildirimleriyle hem kendisini yönetici olarak geliştirmesi hem de eğitim verenlerde üyenin yönetim becerisi konusunda bir fikir oluşturması amaçlanır. Yönetici adaylarının,  grup sürecini yakalama;  bir oturumun ısınma, gelişme ve sonlanma aşamaları arasındaki denge ve bütünlüğü sağlama konusunda gelişmelerine çalışılır. Bu süreçte üyeler, her grup yönetimi sonrasında, yönetici ve yönetici yardımcılarından süpervizyon alırlar.

Üyeler, 200 birimin 48 birimini ise en az üç farklı yönetici ile grup çalışması yaparak geçirmelidir. Bergama Grup Psikoterapileri Kongresinde ve Psikodrama Günlerindeki çalışmaları da temel ve ileri aşamada en fazla üçer yıl için olmak üzere kabul edilir. 

Toplam 60 birimi içeren kuramsal eğitimin 30 birimi kendi yöneticisi ile kalan 30 birimi ise Ortak Eğitim Konferanslarında tamamlanır.

Üye, ileri aşamaya geçtikten yaklaşık 150 birim sonra tez konusunu belirlemeye ve 200 birim sonra tez çalışması için grup uygulamalarına başlar. Tez ön çalışmalarının ileri grup içinde tartışılarak yapılması önerilir.  Ancak tezini sunabilmesi için ileri aşamayı tamamlaması gerekir. Tez için yönetilen grup uygulaması en az 160, süpervizyonu ise 80 birimdir. Üyeler bu süpervizyonun büyük bölümünü kendi grupları içinde alırlar. Bütün grup üyelerinin süpervizyonunu içeren bu 80 birimlik süreç boyunca her grup üyesi dışarıda yönettiği en az iki grup oturumunun süpervizyonunu almış olmalıdır. 

Tez danışmanlığı için üye, kendi grup yöneticisi de dahil olmak üzere yurt içi veya yurt dışından seçtiği ya da yöneticisinin önerdiği herhangi bir psikodrama eğiticisiyle çalışabilir. Tez konusu bir psikodrama grubunun süreç analizine ilişkin olabileceği gibi, psikodrama tekniklerinin başka psikoterapi yöntemleri ile kıyaslanabildiği bir çalışma;  ya da monodramada uygulanan tekniklerle ilgili olabilir. Kuramsal çalışma ağırlıklı tezlerde, jüri sınavı sırasında üyenin grup yönetimi konusunda becerisi açısından da değerlendirileceği ve bu konuda gerekirse ileri aşama grup yöneticisine de danışılacağı bilinmelidir.

Bireysel kısa süreli tez danışmanlığında üyeler, danışmana bir kerelik olmak üzere, eğitim birimi ücretinin 5 katını öderler. Ancak süpervizyon uzun süreli ise grup yürütme sürecinde alınıyorsa 50 dakikalık seans ücreti eğitim birimi ücretinin 3 katıdır. Bu seans 2-3 kişilik gruplar halinde de alınabilir. Tezin uzaması durumunda aynı ücret tekrarlanır.

İleri eğitim aşamasının sonunda tezini tamamlamış ve tez jürileri tarafından tezi kabul edilmiş olan üye, yüksek öğreniminin türü, yapısı ve çalışma alanının koşullarına bağlı olarak Psikodramatist olmak üzere uygulama sınavına girme hakkı kazanır.  

Tez danışmanı, tez değerlendirmesi ile başlayan ve uygulama sınavı ile son bulan sınav sürecinde izlenmesi gereken yollar hakkında adayı bilgilendirir. Tez danışmanının, adayın tezini bitirdiği ve uygulama sınavına girebileceği bilgisini Enstitü Sınav Kurulu’na iletmesiyle birlikte, Kurul da aday ile ilişkiye geçer ve süreç hakkında kendisini yönlendirir

Bu aşamada 50 birimi (kendi grubuyla geçen sürenin yaklaşık altıda biri) aşan bir devamsızlık ya da ardışık üç grup (yani ardışık 48 birim) boyunca devamsızlık üyenin gruba devam hakkını yitirmesine yol açar. Eğitim süresini tamamlayan üyeler, geçerli bir mazereti olmaksızın (askere gitme, mecburi hizmet ve başka bir ile tayin olma vb) üç yıl içinde sınava girmediği takdirde sınav hakkını yitirirler. Sınav hakkını yeniden kazanabilmeleri için, ileri aşama eğitimine yeniden alınarak en az 100 birim kendi grubunu yönetme aşamasını tekrarlamaları gerekir.